Loader Image

Historia współczesnego czarownictwa na Starym i Nowym Kontynencie

Oficjalna historia współczesnego czarownictwa zaczęła się w 1954 roku od publikacji książki „Współczesne czarownictwo” („Witchcraft Today”) autorstwa emerytowanego angielskiego urzędnika dr Geralda B. Gardnera. Gardner nie tylko opisywał praktyki współczesnych mu czarownic, będących według niego kapłankami i kapłanami pogańskiego misteryjnego kultu płodności, w którym czczono Wielką Boginię i Rogatego Boga, ale sam przyznał się do tego, iż był członkiem tego kultu. Według jego własnych słów został on inicjowany do niego w 1939 roku przez Arcykapłankę covenu (zboru) czarownic działającego w miasteczku New Forest w Anglii. Część wierzeń oraz obrzędów czarownic z New Forest przedstawił on już wcześniej w powieści „Z pomocą wysokiej magii” („High Magic’s Aid”), którą wydał pod pseudonimem Scire w 1949 roku. Jednak dopiero zniesienie w 1951 roku Ustawy, z 1735 roku, o Czarownictwie sprawiło, że odważył się on napisać, iż czarownictwo było i jest naprawdę praktykowane na terenie współczesnej Wielkiej Brytanii.

Publiczna działalność Gardnera oraz jego późniejszych Arcykapłanek takich jak Doreen Valiente, Louis Borne, czy Patricia Crowther doprowadziły do ujawnienia się osób, które twierdziły, że pochodzą z innych tradycji czarownictwa niż Gardner. Wśród nich były takie postacie jak Charles Cardell, Cecil Williamson, Sybil Leek, Roy Bowers. Ten ostatni, znany szerzej jako Robert Cochrane, pomimo tego, iż współpracował z Doreen Valiente mocno atakował Gardnera i inicjowane przez niego czarownice, nazywając je pogardliwie „gardnerianami”. Uważał, że rytuały opisywane przez Gardnera w jego książkach były zbyt sformalizowane i więcej wspólnego miały z masonerią i magią ceremonialną niż obrzędami prawdziwych czarownic. Cochrane wyśmiewał zalecaną przez Gardnera rytualną nagość, czy kładzenie dużego nacisku na biczowanie. Rytuały w jego covenie, nazwanym Klanem Tubal Kaina były o wiele prostsze, bardziej spontaniczne i były praktykowane wyłącznie na łonie natury. Cochrane eksperymentował też z różnego rodzaju wywarami sporządzanymi z belladonny, tojadu i innych wysoce toksycznych roślin. Spożycie wywaru z belladonny w Letnie Przesilenie 1966 roku doprowadziło do jego przedwczesnej śmierci. Obecnie nauki Roberta Cochrane’a przekazywane są w kilku liniach, takich jak Tradycja 1734, The Ancient Keltic Church i Roebuck Anny i Dave’a Finninów, przede wszystkim jednak w Klanie Tubal Kaina, którego publiczną twarzą jest teraz Shani Oates.

Nie wszystkie czarownice i czarownicy, którzy twierdzili, że są członkami innych tradycji niż gardneriańska publicznie ją kontestowali. Do tej drugiej grupy należał między innymi Alex Sanders, który twierdził, że w 1933 roku, mając zaledwie siedem lat, został inicjowany do czarownictwa przez swoją babkę Mary Bibby. Mimo tego, wiele lat później, w 1963, roku przeszedł on inicjację również do jednego z covenów wywodzących się od Gardnera i od tego czasu nauczał mieszanki obydwu tych tradycji, która od jego imienia i nazwiska zaczęła być określana mianem aleksandriańskiego czarownictwa.

W 1964 roku Raymond Buckland inicjowany przez jedną z Arcykapłanek Gardnera – Lady Olwen (Monique Wilson) założył pierwszy gardneriański coven w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Czarownictwo trafiło w Ameryce na podatny grunt. Nowopowstające coveny gardneriańskie nie były w stanie inicjować i szkolić wszystkich chętnych, co prowadziło do wielu konfliktów i napięć. Raymond Buckland odszedł w pewnym momencie od czarownictwa gardneriańskiego i stworzył własną tradycją określaną mianem Seax Wicca – tradycję pod wieloma względami podobną do czarownictwa gardneriańskiego, ale znacznie w stosunku do niego uproszczoną i umożliwiającą również samotną praktykę. Same coveny mogły być tworzone na podstawie opublikowanego przez Raymonda Bucklanda materiału przez osoby nieinicjowane, a nie, jak to było wcześniej, przez członków inicjowanych i szkolonych w innym covenie czarownic. Mniej więcej w tym samym czasie zaczęły w Stanach Zjednoczonych powstawać nowe tradycje czarownictwa, które nie miały wiele wspólnego z praktykami brytyjskich czarownic. Założycielką jednej z nich była węgierska emigrantka i arcykapłanka Zsusanna Budapest.

Zsusanna B. założyła Anthony Coven #1. Był to pierwszy nowożytny coven czarownic składający się wyłącznie z samych kobiet. Pierwszy, w którym czczono wyłącznie Boginię. Wkrótce zaczęły pojawiać się w tej tradycji nowe coveny. Sama tradycja zaczęła być określana mianem Dianicznej Wicca (Dianic Wicca). O ile Dianiczna Wicca była otwarta wyłącznie na kobiety, założone w 1977 roku przez gardneriańskiego Arcykapłana Edmunda Buczynskiego braterstwo minojskie (The Minoan Brotherhood) było przeznaczone wyłącznie dla mężczyzn, w szczególności homoseksualistów i biseksualistów. Wkrótce powstało też siostrzeństwo minojskie (The Minoan Sisterhood), przeznaczone przede wszystkim dla kobiet o odmiennej orientacji seksualnej.

Ogromy wpływ na rozwój współczesnego czarownictwa miała wydana w 1979 roku książka Miriam Simos piszącej pod pseudonimem Starhawk „Taniec Spirali. Odrodzenie starożytnej religii Wielkiej Bogini” („The Spiral Dance: a Rebirth of the Ancient Religion of the Great Goddess”). Zaangażowane politycznie, feministyczne czarownictwo przedstawione w tej publikacji zdecydowanie różniło się od tego, które opisał Gardner czy jego następcy. Książka stała się światowym bestsellerem. Sama Starhawk była uczennicą amerykańskiego poety Victora H. Andersona, założyciela Tradycji Feri, czerpiącej z tak różnorodnych źródeł jak celtycki szamanizm, czy hawajska Huna.

Najpopularniejszą książką na temat współczesnego czarownictwa  jest wydany również w Polsce „Wicca: Przewodnik dla osób indywidualnie praktykujących magię” („Wicca: A Guide for the Solitary Practitioner”) z 1988 roku autorstwa Scotta Cunningham. Cunningham nigdy nie był szkolony w żadnej bardziej zachowawczej tradycji czarownictwa. System, który zaprezentował w swojej książce mógł być jednak praktykowany przez każdego, nie wymagał wsparcia ze strony żadnego nauczyciela, czy covenu. Według Cunninghama, każdy miał prawo określać się mianem czarownika. Pogląd ten, propagowany w wielu późniejszych książkach wzbudził ogromne kontrowersje pośród tych czarownic, które były członkami tradycyjnych odmian tej religii.

Obecnie czarownictwo praktykowane jest pod różnymi postaciami nie tylko w Wielkiej Brytanii, czy Stanach Zjednoczonych, ale również na terenie Unii Europejskiej. Pomimo tego, że już w latach siedemdziesiątych zaczęły powstawać duże organizacje zrzeszające czarownice z różnych tradycji, jak amerykańskie Sprzymierzenie Bogini (The Covenant of the Goddess) założone w 1975 roku, czy brytyjskie Dzieci Artemidy (The Children of Artemis) powstałe w 1995 roku. Podanie przybliżonej liczby współczesnych czarownic nie jest na dzień dzisiejszy możliwe. Skutecznie uniemożliwia to charakter tej religii składającej się z wielu różnorodnych, rozwijających się niezależnie od siebie tradycji oraz dużej liczby czarownic praktykujących samotnie i nie utrzymujących żadnego kontaktu z innymi współwyznawcami. Znaczna część współczesnych czarownic nadal nie ujawnia publicznie swojego wyznania.